مقالات
نه به «هرچه پیش آید خوش آید»
نجات بچه‌ها از زندگی به سبک «راحت‌طلبی»
خلاصه :
نوجوانی، پلی بین دنیای کودکی و جوانی است که عبور از راه دراز بلوغ تنها مسیری است که کودک را به دنیای بزرگ جوانی می رساند.نوجوانی، پلی بین دنیای کودکی و جوانی است که عبور از راه دراز بلوغ تنها مسیری است که کودک را به دنیای بزرگ جوانی می رساند. در میانه راه، آسیب‌های زیادی وجود دارد که می تواند نوجوانان را به برداشتن قدم‌های کج و نادرست تشویق کند.
راحت‌طلبی روی دیگر سکه بی‌مسئولیتی
وقتی از راحت‌طلبی حرف می زنیم، نباید فراموش کنیم که روی دیگر سکه آن بی‌مسئولیتی است. اغلب وقتی که فرد دچار تن آسایی و راحت‌طلبی می‌شود حقیقت امر این است که می‌خواهد مسئولیتی را قبول نکند، اینکه چطور به این موضوع واکنش نشان می‌دهد برای ما اهمیت دارد چرا که باید متوجه شویم با چه موقعیتی مواجه شدیم و فرد تا چه میزان دچار راحت‌طلبی شده است. واکنش‌ها در مقابل خواسته‌های والدین ،خود نشان‌دهنده میزان راحت‌طلبی است مثلاً فرزند برای انجام کار آن را به تعویق می‌اندازد و می‌گوید این کار را بعداً انجام می‌دهم یا می‌گوید صبر کنید تا یک کار دیگر را انجام دهم و بعد از آن، این کار را انجام می‌دهم که این هم مصداق تأخیر انداختن است و یا مانع‌تراشی می‌کند و یا با بهانه‌های مختلف نظیر آنکه پدر اجازه نداد و یا خواهرم به من فلان حرف را زد، به دنبال عدم انجام آن هستند.
دلیل‌تراشی، توجیه، تأخیر انداختن، بهانه‌آوردن و ایجاد مانع کردن همه شرایطی است که یک نفر برای عدم انجام کارها از آنها استفاده می‌کند و نشان می‌دهد که دچار آفت «راحت‌طلبی» شده است.
همه ما راحت‌طلبیم فقط کم و زیاد دارد
اما این سوال مطرح می‌شود که آیا فقط افراد خاصی دچار راحت‌طلبی می‌شوند و یا گروه خاصی از نوجوانان و بزرگ‌ترها به تن‌آسایی دچار هستند؟ پاسخ این سوال خیر است. تقریباً می‌توان گفت ذات انسان‌ها اگر به حال خود رها شود به دنبال راحت‌طلبی است و همه با این مسئله درگیر هستند فقط میزان آن متفاوت است. اما در مساله «راحت‌طلبی» وقتی باید نگران نوجوان‌مان باشیم که روال عادی زندگی خودش یا اطرافیانش تغییر می‌کند و به حالت غیرطبیعی می‌رسد.
تعدادی از اتفاقات در اجتماع، خانواده و در گروه‌های دوستی ممکن است به وقوع بپیوندد که به این موضوع دامن بزند ما با دانستن هر کدام از این دلایل می‌توانیم قائله را برعکس کنیم و بدانیم که کدام موارد موجب راحت‌طلبی می‌شود و با کم کردن چالش‌ها از راحت‌طلبی افراطی نوجوانان جلوگیری کنیم.
«هر چه پیش آید خوش آید» مصداق راحت‌طلبی است
در ابتدا بیایید از ضرب‌المثل‌ها شروع کنیم اگر ضرب‌المثلی نظیر «هر چه پیش آید خوش آید» در خانه، توسط والدین و در حضور کودکان و نوجوانان زیاد بر سر زبان بیاید تا تبدیل به یک اصل رفتاری شود، ممکن است آرام آرام برای کودک و نوجوان هم تبدیل به یک سبک زندگی شود و دیدگاه‌های فکری نوجوانان را تشکیل دهد. به طور مثال فرزند ما در چنین شرایطی با خودش فکر می‌کند که من فعلاً برای درس خواندن تلاشی نمی‌کنم چرا که تا زمان کنکور شاید قوانین آن متفاوت شود و یا اصلاً کنکور حذف شود!
نه به "چو فردا شود فکر فردا کنیم"
برخی اوقات بزرگ‌ترها از تکه کلام‌هایی استفاده میکنند که استفاده از همان جمله‌ها به مشکل فرزندان در خانواده دامن می‌زند. نباید فراموش کنیم که در ابتدا باید در خانواده نسبت به جلوگیری از بروز و رواج طرز تفکر « راحت طلبی» حساس باشیم. در ابتدا فضای خانه و خانواده را نسبت به این امر، پاکسازی کنیم چرا که اگر این کار را انجام ندهیم، برای فرزندان‌مان مشکلات غیرقابل جبرانی پیش می‌آید. تصور کنید اگر کودکان در بافتی از خانواده پرورش پیدا کنند که اینگونه ضرب‌المثل‌ها زیاد در آن استفاده می‌شود در آستانه ورود به مدرسه و 7 سالگی این موضوعات را الگوی خود قرار داده و کم کم پیشرفت تحصیلی‌شان از آنچه که باید باشد کمتر می‌شود و اگر فرد با این روال و این طرز تفکر رشد پیدا کند نمی‌توانیم توقع داشته باشیم که بعداً از این کودک در دوران بزرگسالی یک کارآفرین خبره به وجود می‌آید. همچنین اگر کودکی با استراتژی راحت‌طلبی رشد کند و در آینده شکست بخورد، به دلیل روحیه شکننده‌ای که دارد هرگز دوباره و چندباره برای رسیدن به موفقیت تلاش نخواهد کرد.
در این کودکان به مرور زمان احساس خود کم‌بینی بیدار می‌شود و چون تجربه‌های موفقیت‌آمیزشان کم بوده است و تجربه‌های زیادی نداشته‌اند، به مرور زمان درباره خودشان احساس ناتوانی پیدا میکنند و ارزیابی از خودشان طوری رقم می‌خورد که خود را یک انسان ضعیف می‌دانند.
دین‌داری مرکز هدف راحت‌طلبی
یکی دیگر از موضوعاتی که آفت راحت‌طلبی به حساب می‌آید، « دین‌داری» است.که اثرات منفی آن در زندگی نوجوانان خیلی زود خود را نشان می‌دهد. مثلاً برخی از پدر و مادرها عنوان میکنند که در حال حاضر فرزندشان تمامی نمازهایش را به موقع می‌خواند و حتی از خواندن به موقع نماز صبح غافل نیست. اما نباید این نکته را فراموش کرد که در مسائل اخلاقی باید بلندمدت را در نظر گرفت بنابر این اگر موضوع راحت‌طلبی و تن‌پروری برطرف نشود در آینده نیز دین‌داری فرزندان تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد. به همین دلیل بهتر است بین سن 7 تا 14 سالگی برای تنظیم میزان راحت‌طلبی اقدام کرد.
تغییر سبک زندگی با تغییر در رفتار با کودکان
یکی از موضوعاتی که مقام معظم رهبری نیز به آن تأکید کرده‌اند این است که باید سبک زندگی ایرانی‌ها بهبود پیدا کند و تغییر داشته باشد. اما بهتر است این تغییر هم از سنین پایین شروع شود. لذا یکی از موضوعاتی که می‌توان برای تغییر در سبک زندگی به آن اشاره کرد «تن‌پروری و راحت‌طلبی» است که چهره کلی جامعه را تحت تأثیر قرار داده است. اتفاقا تمایل زیاد به کارهای پشت میز نشینی و مدیریتی ریشه در راحت‌طلبی دارد.
راهکار‌های فرار از راحت‌طلبی
یکی از استراتژی‌هایی که در این زمینه وجود دارد این است که با بچه‌ها از همان نقطه‌ای که آن را قبول دارند و به آن علاقه دارند و چالشی بین والدین و بچه‌ها درباره آن وجود ندارد شروع کنید. مثلاً کودکان علاقه زیادی به تجربه کردن دارند و آزمون و خطا برای آنها اهمیت ویژه‌ای دارد. اولین راه برای اینکه از راحت‌طلبی کودکان جلوگیری کنیم این است که وقتی می‌خواهند کاری را تجربه کنند که مفید است، جلوی آنها را نگیریم و بهتر است انجام آن کار مفید را از بچه‌ها دریغ نکنیم.
ادامه دارد....
