مقالات
نجات بچه‌ها از زندگی به سبک «راحت‌طلبی»
انگیزه‌های معنوی روشی برای جلوگیری از تن‌پروری
خلاصه :
نوجوانی، پلی بین دنیای کودکی و جوانی است .نوجوانی، پلی بین دنیای کودکی و جوانی است که عبور از راه دراز بلوغ تنها مسیری است که کودک را به دنیای بزرگ جوانی می رساند. در میانه راه، آسیب‌های زیادی وجود دارد که می تواند نوجوانان را به برداشتن قدم‌های کج و نادرست تشویق کند.
قسمت اول مقاله را اینجا بخوانید.
«نه» گفتن‌هایمان را برای هر مسأله‌ای خرج نکنیم
بسیاری از نوجوانان علاقه دارند که در شغل پدرشان همکاری داشته باشند و یا هنرهای مادرشان را تجربه کنند. حتی در افراد فامیل با دیدن افراد موفق دوست دارند تجربه آنها را در زمینه‌های مختلف هنری و ورزشی امتحان کنند. والدین نباید جلوی این اتفاق را بگیرند و باید به این سمت برویم که «نه» گفتن‌هایمان را برای هر مسأله‌ای خرج نکنیم.
واگذاری مسئولیت به بچه‌ها فراموش نشود
یکی دیگر از مواردی که می‌تواند از بروز و رواج «راحت‌طلبی» در زندگی کودکان و نوجوانان جلوگیری کند واگذاری مسئولیت به بچه‌ها است، بچه‌ها کم کم با توجه به رشد عقلی و مهارت‌هایی که به دست می‌آورند توانایی این موضوع را پیدا می‌کنند تا فعالیت‌هایی که برای والد وقت‌گیر است را انجام دهند. البته ممکن است که آنها به خوبی ما نتوانند فعالیت کنند اما این واگذاری مسئولیت حس اعتماد ما را به آنها نشان می‌دهد و این حس برای بچه‌ها لذت‌بخش است. اگر این لذت‌ها را فرزندان‌مان بچشند کم کم فکر و ذهن‌شان اصلاح می‌شود اما اگر این فرصت را به آنها ندهیم بچه‌ها برای رسیدن به این میزان رضایت از خود، سراغ لذت‌هایی می‌روند که هم زحمت کمتری می‌طلبد و هم در تضاد با راحت‌طلبی‌شان نیست.
الگوپذیری خصیصه نوجوانی
کودکان و نوجوانان علاقه زیادی به الگوپذیری دارند لذا فراهم کردن حلقه دوستانه برای رفت و آمدهای تحت نظر خانواده با افرادی که از لحاظ فرهنگی با خانواده ما تناسب دارند، یکی از راهکارهای جلوگیری از تن‌پروری است. مراکز فکری خوب نظیر نمایشگاه کتاب و کتابخانه هم باید از مقصدهایی باشد که والدین باید برای تفریح کودکان و نوجوانان مدنظر داشته باشند. اما یکی از آن دسته کتاب‌هایی که می‌تواند روحیه بچه‌ها را تغییر دهد، خواندن کتاب‌های زندگی‌نامه افراد موفق و اثرگذار است. به عنوان مثال اگر نوجوانان زندگی‌نامه دکتر حسابی را مطالعه کنند خیلی روی تفکرات و احساسات‌شان تأثیر می‌گذارد چرا که متوجه می‌شود انسان «تن‌پرور» و «راحت طلب» انگیزه و امید کمی دارند و هدفگذاری درستی برای زندگی‌شان ندارند. اما با خواندن این کتاب‌ها متوجه ارزش هدفگذاری و داشتن انگیزه و امید می‌شوند.
به صورت خانوادگی جست‌وجو کردن در فضای مجازی و یا گپ و گفت صمیمانه برای نوجوانان مفید است چرا که سبک زندگی «راحت‌طلبی» یک شبه در فرزندان ایجاد نمی‌شود. به همین دلیل توصیه می‌شود خانواده‌ها از این مهم غافل نشوند برخی از خانواده‌ها هیئت‌های دانش‌آموزی راه می‌اندازند که این هیئت‌ها فقط برای مولودی و عزاداری نیست بلکه جلسات گفت‌وگوی صمیمانه دارد و تحت نظر یک استاد و یا مربی باتجربه برگزار می‌شود. این هیئت‌ها بازدیدهای مختلف و کوهنوردی را نیز در برنامه خود دارند.
از مزایای ورزش غافل نشوید
ورزش در دوران کودکی و نوجوانی کمک زیادی به روحیه بچه‌ها می‌کند البته در این سن باید کنترل والدین روی بچه‌ها کاملاً غیرمحسوس باشد چرا که این پیام را به فرزندمان می‌دهد که او هر کاری که می‌کند ایراد و اشکال دارد و باید مراقبش باشیم در نتیجه این پیام نوجوان هیچ کاری را انجام نمی‌دهد. این شیوه تربیتی شیوه کارآمدی نیست چرا که تنها دیکته ننوشته است غلط ندارد پس والدین مراقب فرزندانشان باشند ولی این کار را به حدی انجام ندهند که فرزند تصور کند که زیر ذره‌بین است و همیشه باید منتظر تذکر باشد.
سعی کنید تا جایی که می‌شود زمانی که فرزندتان تجربه خوب و مثبتی دارد وی را تشویق کرده و به او نشان بدهید که می‌تواند از پس برخی از کارها به خوبی بر بیاید. همچنین فراموش نشود که مسئولیت‌هایی به بچه‌ها واگذار شود که احتمال موفقیت آنها در کار مورد نظر حداقل 50 درصد باشد.
انگیزه‌های معنوی روشی برای جلوگیری از تن‌پروری
آمارها و تحقیق‌های کیفی نشان می‌دهد که انگیزه‌های معنوی و رابطه با خداوند نیز می‌تواند در این زمینه به بچه‌ها کمک بسیاری کند. به همین دلیل، داشتن جمع‌های سالم و انجام فعالیت‌های اجتماعی نظیر برپایی ایستگاه صلواتی، هیات‌های زیارت عاشورا و دعای کمیل و ... به صورت مداوم مفید است. لذا والدین از کار گروهی غافل نشوند چرا که اگر بچه‌ها در این سن تجربه موفق کار گروهی را داشته باشند باز هم در آینده به دنبال آن می‌روند.
حمایت افراطی از فرزندان، آینده آنها را به باد می‌دهد
باید یادآوری کنیم که فرهنگ برخی از خانواده‌ها موجب افزایش تن‌پروری شده است. خانواده‌هایی که حسابی هوای بچه‌هایشان را دارند و با محبت‌های افراطی به اسم اینکه می‌خواهند بچه‌ها خسته نشوند و یا کمبودی نداشته باشند آنها را راحت‌طلب بار می‌آورند حمایت از بچه‌ها نباید طوری باشد که فقط برای امروزشان خوب باشد و فردایشان را خراب کند.
شناسایی، رشد و پرورش خلاقیت، حلال مشکلات
کمک گرفتن از «خلاقیت» می‌تواند جبران بسیاری از مسائل باشد چرا که در خانه می‌توانیم در کنار فرزندان بسیاری از فعالیت‌ها را در کنار هم داشته باشیم. فرهنگ روزی حلال درآوردن از نهاد خانواده شکل می‌گیرد. پدر و مادر می‌توانند با کمک بچه‌ها کالایی را تولید کنند و در مناسبت های مختلف آن را در معرض فروش قرار دهند. چنانچه در دهه 60 نیز بچه‌ها فارغ از مسأله مالی کارهایی نظیر فرفره‌فروشی انجام می‌دادند. این تجربه‌ها باعث می‌شود که کودک و نوجوان احساس کنند که وارد یک کار جدی شده حتی می‌توان با واگذاری حساب‌داری کوچک به بچه‌ها قدرت اعتماد به نفس آنها را بالا برد به عنوان مثال در جمع بستن خرج‌های روزانه و یا بافت رومیزی‌های کوچک و یا کارهای هنری کم هزینه می‌تواند به مسئولیت‌پذیری بچه‌ها در زمینه تولید و رشد اقتصادی کمک کند.
اگر این موضوع دغدغه ما شود که هر ماه تعدادی از بچه‌های همفکر و هم نظر با یک پذیرایی ساده دور هم جمع شوند و هر بار هم این دور همی در خانه یکی از والدین باشد این کار با هزینه کم انجام می‌شود و حتی می‌توان از افراد جهادگری که در بسیج محله حضور دارند دعوت کرد تا هدایت این جلسات را بر عهده بگیرند.
برای نوجوانان سرگرمی و دغدغه ایجاد کنیم
یکی از راه‌هایی که می‌توانیم به وسیله آن به نوجوانان کمک کنیم این است که ذهن‌شان را درگیر موضوعات مختلف کنیم. نوجوانان در سنی که نیازهای بنیادین بلوغ در آنها فوران می‌کند باید سرگرمی‌ها و دغدغه‌های زیادی داشته باشند .
افرادی که دغدغه‌ها و اهداف کوتاه مدت و بلندمدت زیادی دارند عزت نفس‌شان بالا رفته و هر کاری را در شأن خود نمی‌دانند. متأسفانه در جامعه ما فقط به اعتماد به نفس اهمیت داده می‌شود و در بسیاری از اوقات عزت نفس یک موضوع حاشیه‌ای است. تنظیم روحیه تلاش‌گری یکی از مصداق‌های رشد عزت نفس است.
